اعداد روی لاستیک خودرو؛ زبانی پنهان که هر راننده باید بلد باشد
اگر تا امروز به دیواره لاستیک خودرویتان فقط یک سطح مشکی و پر از نوشتههای ریز نگاه کردهاید، وقتش رسیده دیدگاهتان را تغییر دهید. همان اعداد و حروفی که شاید در نگاه اول فقط یک سری کد بیمعنی بهنظر برسند، در واقع شناسنامه کامل تایر هستند؛ شناسنامهای که میتواند قبل از آنکه هزینه اضافه روی دستتان بگذارد، درباره سلامت، تاریخ تولید، ظرفیت تحمل بار و حتی نوع مناسب استفاده به شما اطلاع بدهد.
بسیاری از رانندگان هنگام خرید تایر فقط به برند و قیمت توجه میکنند، اما متخصصان خودرو میدانند که این اعداد دقیقاً همان چیزی است که یک تایر را برای یک خودرو کاملاً مناسب یا کاملاً اشتباه میکند. در ادامه با هم رمز این نوشتههای کوچک اما مهم را باز میکنیم.
شناخت نوع تایر از روی اولین حروف حکشده
نخستین بخش از این رشته علائم، معمولاً یک یا دو حرف است. این حروف تعیین میکنند که تایر برای چه نوع وسیلهای ساخته شده است. هر حرف، یک طبقه مشخص را معرفی میکند:
P: برای خودروهای سواری معمولی
T: تایرهای زاپاس موقت
LT: مخصوص وانت و کامیونتهای سبک
C: تایرهای خودروهای تجاری
ST: تایر ویژه برای تریلر
این کد کوچک، کلید تشخیص تناسب تایر با وسیله نقلیه شماست. استفاده از تایر با رده اشتباه میتواند موجب مصرف سوخت بیشتر، کاهش چسبندگی و حتی آسیب دیدن چرخها شود. این اعداد رو تایرهای خاص مانند تایر معدنی و راهسازی متفاوت است..
عرض و ارتفاع تایر چگونه از اعداد قابل تشخیص است؟
بعد از حروف اولیه، معمولاً سه عدد دیده میشود. اولین عدد بعد از حرف P یا سایر حروف، عرض تایر است. این عدد برحسب میلیمتر نوشته میشود. برای مثال، 225 یعنی این تایر ۲۲۵ میلیمتر عرض دارد.
پس از آن یک علامت / و سپس یک عدد دیگر دیده میشود. این عدد نمایانگر نسبت ارتفاع دیواره (فاصله رینگ تا سطح جاده) به عرض تایر است. برای نمونه عدد 50 یعنی ارتفاع دیواره ۵۰ درصد عرض تایر است.
هرچه این عدد کوچکتر باشد، تایر اسپرتتر و دیواره کوتاهتری دارد؛ هرچه بزرگتر باشد، نرمی تایر بیشتر میشود و ضربات جاده کمتر به اتاق خودرو منتقل میشود.
تشخیص تاریخ تولید و زمان انقضا از روی کد DOT
شاید باورش سخت باشد اما لاستیکها هم تاریخ انقضا دارند. بخشی از اطلاعات حکشده روی آنها مربوط به زمان تولید است که با استاندارد DOT مشخص میشود. آخرین چهار رقم این کد، هفته و سال تولید را نشان میدهند.
مثلاً:
1923 = هفته ۱۹ سال ۲۰۲۳
اگرچه بسیاری از فروشندگان فقط به سال تولید اشاره میکنند، اما دانستن هفته تولید نیز اهمیت دارد؛ چراکه معمولاً عمر مفید لاستیکها حدود ۴ سال پس از تولید آنهاست. استفاده از لاستیک کهنه حتی اگر ظاهر سالمی داشته باشد، چسبندگی و کیفیت رانندگی را بهشدت کاهش میدهد.
شاخص بار؛ هر تایر تحمل چه وزنی را دارد؟
یکی از بخشهایی که اغلب خریداران به آن توجه نمیکنند، Load Index یا شاخص بار است. این عدد بیان میکند که هر تایر در شرایط استاندارد تا چه مقدار وزن میتواند تحمل کند.
شاخص بار معمولاً یک عدد دو رقمی است و مقدار آن بین 70 تا 130 تغییر میکند. هرچه این عدد بالاتر باشد، تحمل وزن بیشتر است.
نادیده گرفتن این عدد باعث میشود در خودروهای سنگین، فشار زیادی به تایر وارد شود و در نهایت ترکیدگی، صاف شدن آجها یا بالا رفتن مصرف سوخت رخ دهد. اگر سرنشین یا بار خودرویتان زیاد است، انتخاب تایر با شاخص بار مناسب اهمیت ویژهای دارد.
رتبهبندی سرعت؛ تایر برای چه سرعتی ساخته شده است؟
در پایان کد اصلی، معمولاً یک حرف دیده میشود؛ این حرف نشان دهنده حداکثر سرعت مجاز برای استفاده از آن تایر است. این موضوع هیچ ارتباطی با سرعتسنج خودرو ندارد، بلکه مربوط به ساختار تایر و توانایی آن در تحمل حرارت در سرعتهای بالاست.
در تایرها معمولاً دو نوع سیستم رتبهبندی دیده میشود:
P-Metric: مخصوص خودروهای سواری
European Metric: برای SUVها و وانتهای سبک
حرف رتبهبندی معمولاً از Q تا Y متغیر است. هرچه حرف جلوتر باشد، تایر توان حرکت با سرعت بالاتری دارد.
بهعنوان مثال:
T حدود 190 کیلومتر در ساعت
H حدود 210 کیلومتر در ساعت
V حدود 240 کیلومتر در ساعت
انتخاب رتبه سرعتی پایینتر از نیاز خودرو میتواند در رانندگیهای طولانیمدت خطرناک باشد.
رتبهبندی کشش؛ توان ترمزگیری تایر در مسیر خیس
یکی از مهمترین شاخصهای ایمنی تایر، Traction Rating یا رتبهبندی کشش است. این رتبه نشان میدهد تایر در مسیرهای خیس و لغزنده چه عملکردی دارد.
در این رتبهبندی چهار سطح دیده میشود:
AA: عالی
A: بسیار خوب
B: قابل قبول
C: ضعیف
تایر با رتبه AA انتخابی مناسب برای کسانی است که در مناطق بارانی، سرد یا برفی رانندگی میکنند. این رتبه جدا از نوع آج و جنس لاستیک بوده و نتیجه تستهای استاندارد بینالمللی است.
یک مثال برای درک راحتتر؛ تایر P225/50R17
وقتی روی یک تایر نوشته شده باشد:
P225/50R17
میتوان چنین اطلاعاتی از آن استخراج کرد:
این تایر برای خودروهای سواری طراحی شده (P).
عرض آن 225 میلیمتر است.
ارتفاع دیواره ۵۰ درصدِ عرض تایر است.
حرف R نشاندهنده ساختار شعاعی (Radial) است.
عدد 17 یعنی قطر رینگ آن 17 اینچ است.
هر یک از این دادهها در مجموع تعیین میکنند که آیا این تایر با خودرو و سبک رانندگی شما سازگار است یا خیر.
رمزگشایی کامل اعداد روی لاستیک؛ دانشی که از ضرر جلوگیری میکند
گاهی پیش میآید رانندهای لاستیکی نو خریداری میکند، اما کمتر از یک سال بعد با صاف شدن آج یا ترکیدن ناگهانی تایر روبهرو میشود. در بسیاری از مواقع چنین مشکلاتی ناشی از انتخاب نادرست تایر است، نه کیفیت پایین آن.
با شناخت این اعداد، میتوانید بررسی کنید:
آیا تاریخ تولید تایر مناسب است یا خیر
آیا شاخص بار با وزن خودرو هماهنگ است
آیا رتبه سرعتی با رانندگی روزمره شما میخواند
آیا نوع تایر برای آبوهوای محل زندگیتان مناسب است
این اطلاعات ساده اما کاربردی، هزینههای تعمیر و تعویض تایر را بهشکل قابل توجهی کاهش میدهند.
